Multimedien eragina gizartean

Utzi jolasten, utzi izaten

GIDOI TEKNIKOA

Iragarkiren izenburua: UTZI JOLASTEN, UTZI IZATEN

Egileak: Lamiak taldea

SEKUENTZIA	PLA NOA	DEN BORA	EZAUGARRI TEKNIKOAK			IRUDIA	SOINUA
			Enkuadrea	Angulazioa	Mugimendua
0 Sarrera	0	10s	PM (plano medio) PP(primer pl.), PG(general PA(americano)	Mailan, Contrapicado	Finkoa, Panoramikoa	Haurren 4 planoen irudi mosaikoa.	-Musika: Mikel Laboaren: gogo eta gorputzaren zilbor esteak. -Voz en off: Narratzaileak: “utzi jolasten, utzi izaten”
1 Sukaldea	1	9s	PM	Mailan	Finkoa	Haurra sukaldean jolasten	-Musika -Voz en off: “Jolasten asko ikasi nahi dugu”. “sormena”
1	2	20s	PA, PP	Mailan	Panoramikoa	Sukaldariak sukaldean	-Musika
2 Etxeko lanak	3	21s	PG	Picado	Finkoa	Mutila eta neska erratza pasatzen	-Musika -Elkarrizketak -Voz en off: Autonomia
2	4	16s	PG	Mailan, contrapicado	Panoramikoa	Gizona erratza pasatzen eta ondoren emakumea ere.	-Musika
3 Ume-zaintza	5	15s	PP, PM	Mailan	Finkoa	Haurra panpin batekin, umea zaintzera jolasten.	-Musika -Voz en off: “erantzukizuna”
3	6	5s	PP	Mailan	Finkoa	Aita bere semearekin.	-Musika
4 Mekanikoak	7	10s	PG	Picado	Panoramikoa	Neska eta mutilak herramintekin jolasten.	-Musika -Voz en off: “trebetasuna”
4	8	16s	PA, PM	Mailan	Panoramikoa	Emakumeak beraien kotxe konponketa tailer mekanikoan.	-Musika
5 Kamioia	9	14s	PG	Picado	Finkoa	Neskatxoa kamio bat gidatzen duela jolasten.	-Musika -Voz en off: “aukeratzeko askatasuna”
5	10	8s	PG, PM	Mailan	Finkoa	Emakumea kamioia gidatzen	-Musika
6 bukaera		8s				Fondo beltzean, azkeneko esaldiaren diapositiba	-Musika
7 egileak		10s				Egileen diapositiba	-Musika

Bideo hezigarriak vs bideo didaktikoak

BIDEOA ETA HEZKUNTZA: BIDEO HEZIGARRIAK VS DIDAKTIKOAK

  Gaur egunean etxe guztietan aurki daitezke bideo grabaketa eta erreprodukzio sistemak, gainera, geroz eta erabilerrezagoak izanik edonork erabili ditzake.

  Bideoaren teknologiak posibilitate handiak eskaintzen dizkio Hezkuntzari, gai desberdinak jorratu daitezke bideoen bitartez, gure bideo propioak eraiki ditzakegu gai bat lantzeko helburuarekin, aurkezpen desberdinak egiten ikasi dezakegu, dinamikoki eta modu erakargarrian ikastea etab. besteak beste.

BIDEO DIDAKTIKOA ETA BIDEO HEZIGARRIAREN DESBERDINTASUNA

Bideo didaktikoa: irakaskuntza-ikaskuntza prozesu batetan sartzeko diseinatua, ekoiztua, esperimentatua eta ebaluatua dagoen bideoa da. Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan erabiltzeko sortua dena.

Hauek orientazio pedagogiko eta gida zehatz bat dakarte normalean, non edukiak, mapak eta osagarriak dituzten.

Bideo hezigarria: telebistan agertzen diren dokumental eta programak dira, ez ordea edozein programa; kutsu hezigarria duten bideoak dira, baina irakaskuntza-ikaskuntza prozesurako sortuak izan ez direnak. Kutsu hezigarria duten heinean, hezkuntzaren munduan baliagarriak dira, horregatik, ikasgelara eta ikaskuntza prozesura moldatuz gero bideo didaktikoan bihurtzen ditugu. Bideo hezigarria didaktikoan bilakatu dadin, lehenik aztertu egin behar da eta ondoren, bideoaren inguruan, proposamen didaktiko bat eraiki.

BIDEO DIDAKTIKOAREN FUNTZIOAK

   Bideo didaktikoaren erabilera hezkuntzari zuzendua dago eta helburu edo funtzio anitzak ditu:

1-Irakasle-ikasleentzat hezigarria eta/edo ebaluatzailea. Irakasleek 60.hamarkadatik erabili izan dituzte euren jokabidea ebaluatu eta hobetzeko. Bere burua grabatu eta ondoren bideoa ikusteak, egindako akatsak aztertzeko eta zuzentzeko laguntzen du.

Ikasleekin ere berdin egin daiteke, grabaketaren ondoren ikasleek egindakoa aztertzea lagungarria izan daiteke akatsak zuzentzeko (atzerriko hizkuntzan, hizkuntza arazoak dituztenean…)

2-Informatzailea. Hezkuntzan gehien erabiltzen den funtzioa da honakoa. Narrazio egiturazko mezuak dituzten bideoak izaten dira, dokumental modukoak. Ikasleek galdetegi eta ariketa batzun bitartez aztertzen dute bideoa.

3-Motibatzailea. Ikus-entzunezko ezaugarriak direla eta, bideoak erakargarriak eta hunkigarriak izaten dira ikasleentzat. Gai baten inguruan interesa sortzeko sentimenduak ukitzen dituzten bideoak oso baliagarriak izaten dira, 10-30 minutuko bideoak ikusi eta ondoren aztertu eta gaia lantzeko.

4-Adierazkorra, sortzailea, ludikoa eta artistikoa(Bideo-arte). Bideoa ezagutza transmititzeko tresna da. Ikasleak irudi eta musikaren bidez bideoak sortzen dituzte mezu bat igortzeko, hauek sormena eta adierazpen artistikoa bultzatzen dute.

5-Prozesu natural edo sozialen ikertzailea. Bideoaren teknologiak une eta ekintzak jasotzen dituen heinean, beste diziplina sozialen ikerketarako baliagarriak izan daitezke.

6-Komunikatzailea. Irakaskuntza-ikaskuntza prozesua testuinguru komunikatzaile batean ematen da eta ideiak, mezuak adierazteko tresnak dira bideoak. Irakasleek eguneratuak egon behar dute, bideoaren teknologia etengabe aldatzen baitoa.

BIDEO DIDAKTIKO BAT AUKERATZEKO IRIZPIDEAK

Ikasgelan erabili ahal izateko bideo bat aukeratzeko orduan honako irizpide batzuk jarraitu beharko dira:

Helburuak: zein ikasle perfili zuzenduta dauden jakitea komeni da. Bideo didaktikoek fitxa bat dute datu horrekin, hezigarrien kasuan, berriz, galdera-erantzun sorta baten bidez lortuko dugu.

Edukiak: ikus-entzunezko izaera duten mezuak eduki asko igortzen dituzte denbora gutxian. Irudiek eta musikak eduki botere handia dute. Eduki hauek ikasgelako mailara egokitu behar dira.

Metodologia: bideoak ikus-entzunezko mezuak dira eta bideo hauen inguruan gai bat jorratzeko metodologia desberdinak planteatu daitezke.

Ebaluazioa: irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan baliagarriak diren ala ez jakiteko balio digu. Ezinbestekoa da bideo hauen erabilera ezagutzak eskuratzeko edo ikaskuntza prozesua bultzatzeko balio izatea.

KLASE PRAKTIKORAKO ARIKETAK

Ikasgelan ariketa praktikoren bat sartu nahi izanez gero, lehenago aipatutako helburu, eduki, metodologia eta ebaluazioa kontutan izan behar ditugu. Zein ikasle motari zuzendua dagoen bideoa, edukiak egokiak diren, erabiliko den metodologiak izango dituen ezaugarriak eta zein helburu lortu nahi diren jakin behar dugu aldez aurretik.



Bideoa eta hezkuntza (II)

 BIDEOAREN DIDAKTIKA HEZKUNTZA

SARRERA

Haurrei teknologia eta bideo hizkuntza erabiltzen irakatsiko zaie eskolan, baina ez  zuzendari izateko helburuarekin, baizik eta konpetentzia minimo bat izan dezaten. Beti ere kontutan izan behar da printzipio pedagogiko batzuekin irakatsi behar direla.

Bideo bat egitea ikasleen aldetik nahiko erraza izango da, baina hau ez da helburua izango, bidea baizik. Helburua pentsatu araztea eta komunikatzea izango da, honetarako “medios masa” eta teknologikoak erabiliko ditugularik.

BIDEOEN ERABILERA, METODOLOGIA ETA ESPLOTAZIO DIDAKTIKOAK.

Badaude hainbat bideo hezkuntzarako sortu ez direnak baina aukera didaktikoak badituztenak. Bideo hauek hezkuntzan erabiltzeko 4 gomendio: 
                                 1) Gelan erabili baino lehen:

-          Guk ikusi lengoaia eta edukiak aztertzeko.

-          Fitxa bat osatu gure datu basean gordetzeko (pauso guztiak betetzean osatuz joan).

-          Planifikatu bideoa ikusi baino lehen, bitartean eta ondoren burutuko ditugun jarduerak.

-          Unitate didaktikoaren barruan bideoak jokatuko duen papera zehaztu.

-          Normalean dokumentalak luzeak izaten dira, beraz interesatzen zaiguna hautatu (10-30 minutuko iraupena da gomendagarria) Askotan zatiak moztu daitezke eta dokumental berria sortu interesatzen zaigunarekin.

-          Bideoaren edukien eskema bat egin daiteke, hutsuneak utziz ikasleek gelan osatzeko.

-          Ikusi eta gero erabiltzeko fitxa eta material osagarriak sortu bideoaren inguruan( ariketak, kontzeptu definizioa…).

-          Ahal denean, multimedia pantailak osatu (moztu/itsatsi), sekuentziak ez linealak izan daitezen.

2)  Gelan erabiltzen dugun bitartean eta ikusi baino lehen: hainbat aukera egongo dira, ikasleen adinaren edo lortu dugunaren arabera:

-          Zer ikusiko duten azaldu, lana nondik joango den, hainbat fitxa banatu…

-          Ez eman fitxarik eta beraiek sor dezatela bat, eman zaizkien argibideen arabera (beren aurrezagutzak idatzi ditzaten ere eskatu daiteke).

-          Hainbat jarduera burutu aurretik eta bideoa gaia ixteko moduan erabili.

-          Lehenengo brainstorming moduko bat egin dituzten aurrezagutzekin eta bideoa ondoren hau osatu. 
  3) Bideoa ikusten den bitartean: bitartean ikasleek edo guk osatutako fitxak erabili daitezke:

-          Noizbehinka gelditu (zerbait interesgarria delako, kontzeptu bat azaltzen delako, ikasleek eskatzen dutelako…)

-          Ohitu ditzakegu bideoaren laburpena egitera (txikienentzat lan nahiko zaila izaten da).

Azken finean, lortu nahi da ohitu daitezela bideoak helburu batekin ikustera eta ez modu pasibo batean bakarrik (ikasleen papera aktibo eta motibatzailea izan dadila)     

4) Bideoa ikusi ondoren: bideoa eta gaiarekin lanean jarraituko dugu, aukerak:

-          Beren fitxen ondorioak, akatsak… landu.

-          Laburpen edo sintesi bat egin gogoratzeko.

-          Bigarren mapa semantiko bat osatu eta hasieran egindakoarekin konparatu. (horrela ikasi duguna ikus dezakegu).

-          Gaiarekin lotutako beste jarduerekin osatu, edukiak finkatzeko (antzerkiak, muralak…).

-          Haurraren sormena bultzatzeko jarduerak egin, adib: bideoko irudiak paperean eman eta elkarrizketa beraiek osatu dezaten.

-          Debate bat sortu gaiaren inguruan.

-          Gela kanpoko jendearen iritzia bilatu gaiari buruz, gero gelan azaltzeko eta elkarrizketak sortzeko.

-          Azkenean, irakasleak ebaluatu beharko du ea egindako jarduera guztiekin hasieran ezarritako helburuak bete diren. Hau guztia hasierako fitxan apuntatu behar du etorkizunera begira.

IRAKASLEAK SORTUTAKO ETA ANTOLATUTAKO DINAMIKAK.

Orain arte azaldu ditugun jarduera guztiak ez daude metodologia zehatz baten barruan. Baina irakasleak mota ezberdinetara erabil ditzake bideoak klase dinamikaren barruan, bai aurkezpen moduan azalduz gaiari sarrera emateko, zatika ikusi eta azalpenak joaten eman edota gaiaren amaieran borobiltzeko erabili.

IKASLEEN ALDETIK BIDEOAREN ERABILERA AKTIBOA.

Ikasleek sortutako bideoetan azken emaitzaz gain, prozesua ere ebaluatu behar dugu, honetaz baliatuz ikasketa esanguratsu bat bermatzeko.

1.      Kontratu fasea. Talde lan bat denez, aldeen arteko konpromezua beharrezkoa da. Fase honetan planifikazioa burutuko dugu, mapa kontzeptual bat egitea oso baliagarria izan daiteke.

2.      Dokumentalizazioa. Aurreko mapatik hasita informazio osagarria bilatuko dugu (iturri asko daude, baina oso aipagarriak dira Hezkuntza eta Zientzia ministeritzak eskaintzen dituenak). Baliabide osagarri motak:

-          Entzutekoak (talde batek soinuak eta musikak bilatu ditzake).

-          Testuak (beste talde batek testuak bilatu eta borradore bat egin dezake).

-          Irudiak (irudiak bilatuko ditu, hirugarren talde batek; bai daudenak edota argazki berriak sortu).

3.      Gionizazioa: zehaztuko ditugun datuak: lanaren mapa, irteerak egingo ditugun egunak, tokiak, arduradunak…

4.      Produkzioa: hemen helburua da kamararekin tokian tokiko praktikak egitea. Honetarako paperak banatu ditzakegu: zuzendaria, kamara, kamara-laguntzailea…

5.      Edizioa: software bereziarekin eta beste iturrietatik baliabideak ekarriz egingo da (aurretik aipatutako guztiak).

BIDEO DIGITALEN SORRERARAKO ETA EDIZIORAKO BALIABIDEAK.

- Edizio errazetarako (kopia/pega egiten dugunean), Quicktime Pro erabiliko dugu.

- Beste baliabide batzuk: ABC-Roll, MovieMaker, I-Movie…

- Bideoak kameratik ordenagailura pasatzeko txartel digitalizatzaile bat beharko dugu.

KLASE PRAKTIKORAKO JARDUERAK.

Telebista bideo batetatik kurrikulora egokitzapen bat burutu hiru momentuetan: bideoa ikusi baino lehen, bitartean eta ondoren.

PROIEKTUAK.

- Bideoa digitalizatu eta adaptazio pedagogikoarekin berregin.

- Internet-etik jeitsitako bideo baten reedizioa (reedizioa egin ondoren aurkezpen bat burutu).

- Argazki kamera digital bateko irudiak ordenagailura pasa eta muntai bat egin.

- Internet-en hezkuntza bideoen produkzioari lotutako helbideak bilatu.

Gidoi teknikoa

1. SEKUENTZIA

       Sekuentziak iragarkiaren istoriak izango dituen atalak dira. Sekuentzia batetik bestera igarotzeko  puntuazio ikur mota desberdinak daude:corte, fundido, fundido encadenado,barrido, cortinillas....
Kontutan hartu beharrekoak:

• Espazio-denbora unitatea da (salto temporal....)
• Interior-exterior (barruko ala kanpoko eszenatokiak)
• Lekua, nukleoa, denboralizazioa.
• Kontutan hartuz, salto espazialak.

2. PLANOA

        Hemen sekuentzien barnean izango diren plano desberdinak azalduko ditugu, hauek desberdinak izan daitezke: deskribatzailea, narratzailea, adierazgarria.

3. EZAUGARRI TEKNIKOAK

• ENKUADREA (plano general, completo, americano, medio, promer plano, detalle)
• ANGULAZIOA (nivel, picado, contrapicado, cenital, nadiral)
• MUGIMENDUA (fijo, traveling, panoramikoa)  

4. IRUDIA istoriaren deskripzio marraztua da,STORIBOARD egin daiteke(istoriaren irudikapen marraztua ez dago fitxan, baina lagungarria izaten da).

5. SOINUA

• Elkarrizketak(dialogos)
• Voz en off
• A posteriori soinuak
• Soinu ambientalak.
• Musika

Ikus-entzunezko alfabetizazioa

La alfabetización audiovisual (Pere Marques)

Gaur egun, irudia eta sinboloak ugari direnez gero, haurrak prestatu behar ditugu ondo egokitzeko gizartean, hau da, ikus-entzunezko alfabetizazioa lortzen lagundu beharko diegu.

Horregatik, Derrigorrezko Hezkuntzako Curriculumean honako gaiak aurkitu beharko genituzke:

• Lengoaien konparaketa
• Argazkigintza
• Ikus-entzunezko gramatika
• “Mass media” orokorrean
• Publizitatea
• Irakurketa kritikoa
• Bideoa
• Ikus-entzunezko sormena

Azken finean, ikus-entzunezko prestakuntza egokia izango du gure ikasleak, irudien bitartez eginiko mezuak ulertzen baditu eta irudien bitartez komunikatzeko gai bada.

KOMUNIKAZIORAKO TEORIA

Pertsonok komunikatzen ematen dugu denbora gehiena. Teoria horrek komunikazioan dauden prozesuak eta osagaiak aztertzen ditu. Honakoak dira osagai horiek:

• IGORLEA
• KODEA
• MEZUA
• BIDEA
• KONTESTUA
• HARTZAILEA

INFORMAZIOAREN PROZESUA

Gure garunak bi modutara prozesatu dezake jasotzen dugun informazioa:

• Linealki edo sekuentzialki: garuneko ezkerreko hemisferioari dagokio. Hizketan egitea eta irakurtzea, adibidez.
• Paraleloan edo globalki: garuneko eskuineko hemisferioari dagokio. Ikus-entzunezko hizkuntza, hau da, irudiak ikustea, adibidez.

Ikus-entzunezko HIZKUNTZA

Argi dago, ikus-entzunezko mezuek komunikazioa errazten dutela, motibazioa bultzatzen baitute eta errealitatea pertsonengana hurbiltzen baitute. Horregatik, hezkuntzan erabiltzea oso gomendagarria da, baina kritikoa izan behar da irudi asko baitago, hau da, hautatzen jakin behar da.

Ikus-entzunezko hizkuntzan, hitzezko hizkuntzan bezalaxe, aspektu batzuk kontutan hartu behar dira. Hona hemen ikus-entzunezko hizkuntzan kontutan izan beharrekoak:

Aspektu morfologikoak:

- Ikusteko osagaiak: figuratiboak (argazkia), eskematikoak (ikono bat), abstraktuak (errotulu bateko hitzak).

- Entzunezko osagaiak: musika, soinu efektuak, hitzak, isilunea.

Dena dela, aspektu morfologikoen funtzioak honakoak dira: informatiboa, adierazgarritasuna, publizitatezkoa eta propagandazkoa.

Aspektu sintaktikoak: planoak, anguloak, konposizioa, eremu sakonera, foku-distantzia, jarraipena, erritmoa, iluminazioa, kolorea,…….

PLANOAK: argazkia atera edo bideoa grabatzen denean kamaratik dagoen gertutasunari dagokio.

Plano deskribatzaileak: ekintza gertatzen den lekua deskribatzen dute. Hor sailkatzen ditugu honako planoak:

- Plano orokor handia

- Plano orokorra

Plano narratzaileak: ekintza kontatzen dute:- Plano osoa
- Plano amerikarr
- Erdiko planoa

Plano adierazgarriak: protagonisten espresioa erakusten dute:
- Lehenengo planoa
- Detailezko planoa

ANGULOAK:
- Angulo normala
- “Picado”
- “Contrapicado”
- Alboko inklinazioa

KONPOSIZIOA:

- Lerro bertikalak-

- Lerro horizontalak

- Lerro inklinatuak

- Lerro kurbatuak

- Haizea

- Herenen araua

- Simetria

EREMU SAKONERA: hiru alderdi kontutan hartzen ditu: foku distantzia, diafragmaren irekitzea, objektu eta kamararen arteko distantzia

- Eremu handiko sakonera

- Eremu gutxiko sakonera

FOKU-DISTANTZIA:
- Angular handia
- Objetibo normala
- Teleobjetiboa
- Objetibo makroa

JARRAIPENA edo RACCORDa:

ERRITMOA:
- Erritmo dinamikoa
- Erritmo arina

ILUMINAZIOA:
- Iluminazio arina
- Iluminazio latza
- Kolorearen tenperatura

KOLOREA:
- Kolore epelak
- Kolore hotzak

KAMERA MUGIMENDUAK

• Mugimendu fisikoak:

• PANORAMIKA: kameraren ezker-eskuin errotazio mugimenduan oinarritzen da. Normalean kamera tripode batean kokatuta dago eta bere ardatzaren inguruan biratzen du. Balioak: narrazio eta deskribatzailea. Motak: horizontala( alboko errotazioa), bertikala( goitik-beherako errotazioa), kulunka( mozkor baten mugimendua adibidez).

http://www.youtube.com/watch?v=hyG5C2Vk_Y4

• TRAVELING: kameraren lekualdatzea. Kamera gurpilak dituen bagoneta batean kokatzen da, burdinazko errail batzuetatik mugituz .Balioak: oso adierazgarria, erliebea ematen du eta narrazio ikuspegia. Motak: aurrerapen-atzerapena; urrutiko leku batetik gertuko batera edo alderantziz; goranzko-beheranzkoa; gora-beherako mugimenduak; albokoa; kamera,modu paralelo batean horizontalki mugitzen den pertsonaiarekin batera joaten da. Honen espresioa gertutik mantenduz; zirkularra;kamera pertsonaiaren inguruan modu biribilean mugitzen da. Helburua: itxiera erromantiko-sinbolikoa.

http://www.youtube.com/watch?v=5DNmrgepG7o

• Mugimendu optikoak:

• ZOOM edo TRAVELING OPTIKOA: Zoom objektiboak dituzten kamerekin egiten da. Kamera mugitu gabe objektuak gerturatu edo aldendu daitezke. Gerturatutako objektuak konprimitzen dira. Ez da gomendagarria zoom-a askotan erabiltzea, gehiegizko gerturatze-urrutiratze mugimenduak ikusleak nekatzeko arriskua baitute.

http://www.youtube.com/watch?v=5DNmrgepG7o

BESTE ELEMENTUAK

• PUNTUAZIO IKURRAK. Plano desberdinen arteko lotura egiten dute hartualdi batasuna osatuz. Mozketa-lehorra (corte en seco, erabiliena);http://edicionenvideo.blogspot.com/

urtze beltza (fundidos en negro)http://edicionenvideo.blogspot.com/;

zabaltze beltza; “cortinillas” http://edicionenvideo.blogspot.com/; kateatzea, fokeatze desegokia, izozketa, ekorketa(barrido).

• TESTUAK ETA GRAFIKOAK: batzuetan irudiak testu edo grafikoekin batera joaten dira. Funtzioak: irudien esanahiaren finkatzea eta zehaztea; irudien informazioaren zabalkuntza; logotipo edo marka baten aurkezpena, helburua atentzioa deitzea eta markaren memorizazioa erraztea izanik; irudien esanahiaren errepikapena, esaldi edo hitz batekin (eslogan) sekuentzia baten esanahia laburtuz; irudien eta testuaren arteko alderaketa bat proposatu; kontraesan bat aurkeztu, hitzak irudien kontrakoa esaten dutenean.
• TRIKIMAILUAK: hauei esker mundu fantastikoak eta esperientzia magikoak eskaintzen zaizkie ikusleei, errealitatea eta fantasiaren arteko desberdintasuna bereizten zaila egiten zaielarik. Motak: alderantzizko muntaia http://www.youtube.com/watch?v=JokuQ-3PDDw;

aldizkako erregistroa( panpinak, txotxongiloak); muntai anizkoitza (beste muntaietatik eskuratutako sekuntziak), maketak eta proiektatutako eszenatokiak

http://www.publiblanes.net/Aficiones/maquetas_de_tren_jaime_tomas_amat_24.jpg;

cromakey http://www.youtube.com/watch?v=aWoZpePY1go, infografia http://www.youtube.com/watch?v=8MEjMn6mNgA&feature=related

• MUSIKA ETA SOINU EFEKTUAK: giroa sortzeko musikaren papera oso garrantzitsua da, komunikatu nahi den informazioarekin erlazioa izan behar duelarik. Horregatik musika eta soinu-efektuak hasieratik elementu garrantzitsutzat jotzen dira eta funtzio zehatz bat izango dute. Motak: musika dokumentala(kontatzen den istoriari dagokion soinua, adibidez pertsonaiak entzuten duten irrati soinua), musika “asinkronikoa” (kontrapuntu bezala, musika eta irudiak guztiz aurkakoak izanik); musika “incidentala”(drama indartzeko)

http://www.youtube.com/watch?v=NBiqEFDQtT4&feature=fvwrel

ALDERDI SEMANTIKOAK

Funtzio estetikoa-deskribatzaile-semantikoa izateaz gain ikus-entzunezko produktu baten elementu formal guztiek funtzio semantiko bat dute. Irudi baten esanahi morfosintaktikoa, igorri nahi den mezuaren araberakoa izango da. Bi alderdi kontutan hartu behar dira:

1. Esanahi objektiboa (denotativo), irudiak berak emandakoa: elementu bakoitzaren esanahia aurreko eta ondorengo elementuen araberakoa da (1+1=3).
2. Eduki ditzakeen esanahi subjektiboak(connotativo): irakurleak egindako interpretazioaren araberakoa.

Irudiak polisenikoak izan daitezke(esanahi bat baino gehiago) eta beste batzuetan sinonimia(esanahi antzekoa duten elementu desberdinak) eman daiteke.

BALIABIDE ESTILISTIKOAK: igorritako mezuak dituen elementuen esanahi objektiboak aldatu ditzake, mota desberdinak daude:

1) HIZKUNTZA-IKUSTE BALIABIDEAK

• ELIPSIA:http://criticas-de-cine.labutaca.net/wp-content/uploads/2008/04/por-la-libertad-del-espectador.jpg
• METAFORA:https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhg6qY9XSSo7mg9k6LQLLJx6XvMYwK0wNKQpqK15wK4KPVZoG4t4QslCEKRPnVtvFz9EQVVCM6seBxmtUa9xpCqir245O3NgHdtZ3RaeeAtspTH9HChTccdkh11r6oThAbbQhS6KPSUJVs/s1600/publicidad-subliminal+LENGUA.jpg
• HIPERBOLE:http://retoricavisual.wikispaces.com/file/view/9_botas_pesadas.jpg
• KONPARAZIOA:https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCNnxHPLaoxz4vEh4a7AexRBKdCUB28UkPTr4FIOkZfJLKoIIv0oTrLflJfmy0IYdG3TqgCdNljDxaoVzBb6QfLjc88SqPAak4BzBTqeaAaTHbMRQ4w8gQq-fcGYzKpGKqi1cd7zkNuuQ/s320/comparacion.jpg
• SIMBOLOA:https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg99g4rB6fMNJW95vIhJko7N7oNGzPHZDtQvdGQiZuoAqHdDPTrfvqUnZMXdSCNItlCwshKhNICw8jIfxJFBIV5YFentzhtHyirPgMSz5_OrHZLQlUbQxTHaJfeKmKt2Y6mWjyjEg-5WKg_/s1600/1_1_3_Milka_Kuh2.gif
• PERSONIFIKAZIOA:https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOrcNqlTJfb0wCcVTO2ccEIpOb-Yp0F2XHpEeGJZVehGi9pioAwozNasUw0_MfF_h2teLdGcHJ8VJ7fDJNhoeXdizaNti1_dQpeYU51tAk0OphNqi0A8Blc-XwwxPlxlUVeu0vanJGQeRb/s320/PERSONIFICACION.jpg
• KONTRAESANA:http://dinero-internet-plus.com/wp-content/uploads/2010/07/publicidad-300x210.jpg
• HIPERBATON:http://figurasretoricas.wikispaces.com/file/view/25qaicp.png/75414819/25qaicp.png
• ALITERAZIOA:https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqckLe_Wk_JM-VPwIMA99O-FrrnrEpfHCfILVrXQd1WsFqglEIwimnRcBVOyG7pcb8k_QRtkd1smekcslHdCsq0jxsrV27xNFHzrmx1WS3TJ_JubH6c4Mmmp9AcA3TB260YFTtQuPsXGA/s1600/aliteracion.jpg
• ERREPIKAPENA:http://cdnimg.visualizeus.com/thumbs/82/98/perspectiva,publicidad,repetici%C3%B3n-82986064b6d0cffe532aae36b3489d29_m.jpg
• IDEI-JOKOA:http://mip-lenguajeaudiovisual.blogspot.com/2010/12/juegos-de-ideas.html

2) HIZKUNTZA BALIABIDEAK SOILIK

• ESAERAK: esaldi herrikoiak.
• HITZ-MARKA IDENTIFIKAZIOA: Marka ezagun batek dituen antzeko hitzak edo fonemak erabiltzen dira.
• DILOGIA: hitz polisemikoen erabilera.
• ISEKA:esan nahi denaren aurkakoa adierazi.
• ONOMATOPEIA: soinu bat imitatzen duten hitzak

http://www.ejemplosde.net/wp-content/uploads/2011/05/onomatopeyas.jpg

• INTERJEKZIOA: gog-aldartearen araberako hizki konbinazioa

http://www.poemas-del-alma.com/blog/wp-content/uploads/2009/01/interjeccion.jpg

• AHOLKU edo OHARRA
• ERRETORIKA GALDERA; erantzunik espero ez duen behar ez dengaldera.
• AIPAMENAK: aipatu gabe pertsona edo hitz bat agurtzen denean.
• NEOLOGISMOA: hitz berri baten sormena.
• ARRUNKERIAK EDO LAGUNARTEKO HITZAK.

PUBLIZITATEA ETA PROPAGANDA. IRAGARKIAK

Kontsumitzaileak estimulatzeko balio duten komunikazio teknikak dira propaganda eta publizitatea. Estimulazio hau kontsumitzaileari marka zehatz baten produktuak erosteko (publizitatea) edota ikuspuntu jakin bat hartzeko (propaganda) erabil daiteke.

DIMENTSIOAK

• Mass-mediak erabiltzen duten adierazpen modua.
• Informatzailea.
• Narratiba.
• Etikoa, balioen igorlea.
• Limurtzailea, konbentzitzen duena.
• Parte hartze edo inplikatzera bultzatzen duena.
• Estetikoa

Gaur egungo gizartea kontsumoan oinarrituta dago. Enpresak saltzeko beharra daukate; produktuen kalitateaz gain publizitateari esker salmentak errazten dira. Publizitatea oso eraginkorra da.

Iragarkiek gure nahietan eragina izaten dute eta erosketara zuzentzen gaituzte. Azkenean, kontsumitzaileak izango dira iragarkiak ordaintzen dituztenak produktuak erosterakoan.

Motak:

• Aurkezpen iragarkiak: produktuaren ezaugarriak azaltzen dutenak.
• Prestakuntza iragarkiak: produktuak eskaintzen dituen onurak aurkezten ditu.
• Konparazio iragarkiak: konpetentziaren produktuekin alderaketak egiten ditu.
• Presentzia iragarkiak: eslogan-a edo marka agertzen da.

Iragarkietan bi bereizketa egin behar dira: ideia + tratamendu formala.

Mezua argi igorri behar da eta lehen begiradan ikusi behar da. Ez ditu ezkutuko mezurik eduki behar. Kontsumitzaileak iragarki bat ikustean, lehenik eta behi informazioa jasotzen dugu eta produktuaren existentziaz eta ezaugarriez ohartzen gara; ondoren, bigarren irakurketa bat egiten dugu irudien, balioen eta jasotako inpaktuaren arabera.

PUBLIZITATEA

IRAGARKI ERAGINKOR BATEN ZATIAK:

AIDA akronimoaren bitartez azalduta dago:

• Atentzioa
• Interesa-jakinmina
• Desira
• Akzioa

- Publizitatea, gizarte kontsumitzaile, materialista eta hedonista baten erreflexua da. Behar batzuk sortzen ditu eta salmentan jarritako produktuak, behar horiek asetzeko soluzioa izango dira. Iragarkien ariman, ikusleak balio ugari bereganatuko dituztela promes eta igorri egiten da, hauetako batzuk ondorengoak izanik: zoriona, edertasuna, askatasuna, boterea, segurtasuna, lehia, arrakasta, gaztetasuna, erotismoa, modernitatea, higienea, kontsumismoa,....

- Baina iragarkietan ez da inola ere sustatzen: ahalegina, sakrifizioa, aurreztea, autoritatea, elkartasuna, kastitatea, umiltasuna, porrot onarpena, nahigabe onarpena,....

MEZU PUBLIZITARIOEN ANALISIA

ANALISI OBJEKTIBOA

Ikus-entzunezkoaren deskribapen zehaztua emango digu. Zer ikusten dugu? galderari erantzuna emango digu analisi honek. Ondorengo alderdiak aztertuko dira analisi objektiboan:

Ingurunearen identifikazioa	Mota, izena, data, prezioa, egoera, luzamena, hartzaileak.
Produktuaren deskribapena	Ezaugarriak, hartzaileak, prezioa.
Akzioa	Komunikazio eredua(kontaketa, diskurtsoa, generoa...), narrazio egitura(eszena,sekuentziak), trataera(zientifikoa, umorezkoa, erromantikoa...).
Irudien deskribapen objektiboa	Objektuak, pertsonaiak, antzezlekua.
Irudien ezaugarriak	Konplexutasuna, originaltasuna, polisemia maila.
Alderdi sintaktikoak	Enkoadraketa, plano motak,angeluak, erritmoa, mugimendua, denbora...
Irudien elementu sinpleak	Puntuak, lerroak, formak, argiak, koloreak...
Testua (idatzia eta ahozkoa)	Edukia, letra motak, testu egoera, aditz formak, hizkuntza erregistroa (teknikoa, akademikoa, olerkia...).
Musika eta efektuak	Ezaugarriak.

ANALISI SUBOBJEKTIBOA

Materialaren inguruan egingo dugun interpretazioa aurkezten du analisi honek eta iruditik at dauden faktoreen araberakoa izango da (gizabanakoaren egoera soziala, adina, barne gatazkak....). Irudiak zer aditzera ematen digu? galderari erantzuna emango digu analisi honek. Ondorengo alderdiak aztertuko dira analisi subobjektiboan:

Inpaktua	Gustukoa da? Zer da gehien atsegin dena? Zein dira alderdi interesgarrienak?
Produktuaren aurkezpena	Zein ezaugarri nabarmentzen da? Zeintzuk uzten dira alde batera?egiazkotasun maila
Komunikazio eta konbentzitzeko estrategiak	Arrazoizko konbentzioa edo sedukzioa egiten al du? Ikusleak zein moduan parte hartzen du?
Testuak betetzen duen funtzioa (idatzia eta ahozkoa)	Mezuaren oinarrizko espresioa, irudian azaldutako mezuaren errefortzua, kontraesan, konparazioa...
Elementu morfosintaktikoengatik eratorria dagoen esanahia	Planoak, angeluak , kolorea, argia...
Musika eta efektuen funtzioa	Ezaugarriak.
Erabilitako espresio baliabideak	Metaforak, hiperboleak, sinboloak...
Zuzendutako publiko mota	Sexua, maila soziala, maila kulturala, adina, ideologia
Igorritako balioak	Arrakasta, edertasuna, zoriontasuna...

PUBLIZITATE IRAGARKIEN ANALISI KRITIKOA EGITEKO FITXA

Iragarki baten analisi kritikoa egiteko, gazteleraz egon arren, atxikita dagoen fitxategia betetzeak asko lagun gaitzake:

http://peremarques.pangea.org/pubmulti.htm#asubje

IRUDIAREN FUNTZIO DIDAKTIKOAK

• Motibatzailea
• “Vicarial” (bikario eta elizarekin erlazionatutako zenbait eduki ikasteko garaian).
• Informatzailea
• Argitzailea( ulermena errazten du).
• Egiaztapen (idei baten egiaztatzea errazten du).
• Erakargarria (irudimena eta sormena sustatzen du).
• Estetikoa (sentsazio berriak eragiten ditu).
• Jolaserakoa (ludikoa).
• Adierazgarria (espresio pertsonala errazten du).

GLOSARIOA

Ikus-entzunezko munduan murgildu ezkero, hiztegi berri baten barneraketa eta eskuraketa egitea beharrezkoa da. Arrazoi honengatik hiztegi moduan “glosario” bat atxikita daukagu. Gazteleraz jartzea aproposa iruditu zaigu, euskaraz jarri ezkero, kasu gehienetan erdarakada hutsak izango liratekeelako:

http://peremarques.pangea.org/avmulti.htm#glos

PUBLIZITATE INFORMAZIO ITURRIAK

http://peremarques.pangea.org/pubmulti.htm#biblio