Gaitasun digitala eta informazioa eskolan

Manuel Area Moreira (Bideoa)

Badirudi XXI. mende honen hasieran eskola noraezean dabilela. Argi dago eskola aldatzen ari dela eta ez ikasle eta ez irakasleek ezin dugu hau ukatu edo ikusi nahi izan.

Orain arte eskoletan liburu eta paperezko materialarekin bakarrik egiten zen lan, baina orain ezin da alde batera utzi ordenagailuen eta internet-en erabilera.

Gainera gure garaian eskolara iristen ginenean gure gertuko ingurunetik kanpoko informazio oso gutxi genuen eta orain, aldiz, teknologia berriekin edozein tokitako albisteen berri dute.

XX. mendeko azken hamarkadatik aurrera jaiotako haurrentzat teknologia berri hauek beren identitarearen zati batean bilakatu dira.

- Alfabetizazio berriak, IKT-ak eta eskola: gaitasun digital eta informazio gaitasunen garapena:

XXI. mendeko kultura multimodala da, hau da, bide ezberdin askoren bidez adierazten da. Honene ondorioz, duela 20 urtetik hona alderdi askotatik aipatzen ari da hezkuntza sistemak alfabetizazio modu berriak behar dituela, honako hauek izango direlarik:

* Ikusentzunezko alfabetizazioa: honen bidez ikaslea ikusentzunezko testuak sortu eta aztertzeko gai izatea lortu nahi da.

Bestalde, zinea eta masetara zuzenduta dauden modu honetako baliabideekin kritikoak izateko gaitasuna lor dezatela ere gure lanetako bat izango da alfabetizazio modu honetan.

* Alfabetizazio tekonologiko/ digitala: hemen lortu nahi da ikasleek informatika erabiltzeko gai izatea honek dituen aukera guztietan (ordenagailu pertsonalak, internet-en nabigazioa, mota ezberdinetako softwarearen domeinuan...)

* Informazio alfabetizazioa: hemen lortu nahi da ikasleak informazioa bilatzen ikas dezala eskatzen zaion helburua kontutan izanda, informazio hori bilatu, aztertu eta eraldatzeko gai izan dadila.

MULTIALFABETIZAZIOA: gizarte multimodal batean ikasleak prestatu behar ditugu hizkuntza eta bitarteko ezberdinen aurrean gai izan daitezen.

Beraz, eskolentzat hezkuntzaren helburua gazte eta haurren formakuntza izan behar du, teknologia berrien aurrean kritiko eta burujabedun izan daitezen.

Azken finean, multialfabetizazioak 4 hezkuntza alderdiren aldibereko garapena bultzatu beharko luke:

1. Dimentsio instrumentala (hardware/ software- a erabili)

2. Dimentsio kognitiboa (informazio eta komunikazioaren erabilerarako gaitasunak garatu)

3. Dimentsio sozioaktitudinala (teknologia eta komunikazioaren aurrean jarrera arrazionalak bultzatu)

4. Dimentsio axiologikoa ( teknologia eta informazioaren aurrean kritiko izateko gaitasuna izan dezaten prestatu)

- Irakasleentzat erronka eta perfil berriak (bereganatu beharko dituzten konpetentziak)

Izan behar ditugun gaitasunak eta erronkak ondoko ideia hauekin zerikusia dute:

1. Ikasleek informazio gehiegi dute, uneoro eta toki guztietatik iristen zaie.

Gure zeregina: iristen zaien informazioaren artean zein aukeratu behar duten bideratu eta aldi berean informazio horri zentzua eta forma ematen lagundu.

Informazio hori berregituratu behar da esanahia duen eta ulerkorra den ezagutza batean bilakatzeko.

Azken finean IKT-ek eskeintzen diguten informazio guztia modu azkar eta kritiko batean erabiltzen lagundu beharko diegu.

2. Irakasleak ez du informazioaren monopolioa eta onartu behar du ikasleek teknologia berak baino hobeto menderatzen dutela.

3. Irakaslearen funtzioa antolatzaile eta begirale izatearena da, ikasleek ikaskuntza teknologien bidez egiten duten bitartean. Ez da informazio bukatua irakastera mugatuko.

Eredu argiena Webquest direlakoak dira.

4. Ikuspuntu eraikitzaile batekin ordenagailuekin lan egiten dugunean irakaslearentzat zailago egingo da gelaren kudeaketa.

Liburu eta klase magistralarekin lan egiten dugunean, denek erritmo berdina daramate, aldiz beste modu honetan bakoitzak bere erritmoa darama eta irakaslearentzat zailagoa izango da.

5. Ikaskuntza prozesu indibiduala dela pentsatzen dutenen aurrean, orain erronka ikasketa prozesu kolaboratzaileak lortu nahi dira ikasleen artean, honetarako teknologiez baliatuz. Bai gure gelako ikasleen artean eta bai geografi eremu ezberdinetan dauden ikasleen artean, sare digitalez baliatuko garelarik honetarako.

*Oharrak teknologiak erabiltzeko orduan:

- Erabiltzeak bakarrik ez dakar hezkuntzaren hobetzea.

- Ez dira egin behar paperean egingo genituzkeen jarduera berdinak.

- Ez bapatean erabili, ondo prestatu beharreko zerbait da.

-Ikasgela multimodala izan dadila bilatzea:

Hipotesi moduan esan genezake badirudiela hemendik 10 urtetara irakasleek oso gutxi erabiliko dituztela paperezko baliabideak ( agian liburuak ere digitalak izango dira).

Baina eskolak multimodala izan behar du, hau da, ikasleek bai baliabide tradizionalak eta bai IKT-ak maneiatu beharko dituzte.