WEB 2.0, oinarrizko zerbitzuak

Nahiz eta 2006 urtean bertsio berriztatu den, bere erabilgarritasunaren inguruan oraindik ere zalantzak daude.

2.0. Web-a: teknologia eta zerbitzu erakargarri multzo bat baino gehiago da. Badaude gutxienez 6 arrazoi eta hauen arabera pertsonen arteko komunikazio modua aldatzen ari da.

2.0. Web-aren zerbitzu edo aplikazio ohikoenak: blog-ak, bideoen elkarbanatzea, sare sozialak eta “podcasting”-ak. Hau da, lotura soziala duen Web bat, zeinetan pertsonek ekarpenak egingo dituzten eta aldi berean informazioa kontsumitu eta zerbitzuak erabiliko dituzten.

Hala ere, hainbat adituek zalantzak dituzte 2.0. Web terminoaren inguruan, beraien ustez bere osagaiak Web-aren sorreratik existitzen baitira.

2.0. Web terminoa 2004an sortu zuen Dale Dougherty-k, bere berritasuna azpimarratu nahian.

Azken finean, esan daiteke 2.0. Web-a, 1.0. Web-aren berdina dela baina inplementazio gehiagorekin. Esango dugu aldaketak ez datozela alderdi teknikotik, baizik eta Software-a garatzen dutenen eta erabiltzaileek egiten dituzten erabileren aldetik.

2.0. Web-aren oinarrizko zerbitzu eta aplikazioak:

Ez dira programak izango, baizik eta zerbitzu edo erabiltzaileentzat prozesuak Internet eta Web-ean oinarrituta daudenak. Hauen barruan: blog, wiki, “podcasting”, etiketatze zerbitzuak eta multimedia baliabideak elkarbanatzea. Baliabide hauetako asko lehendik esistitzen ziren, baina erabiltzeko modua hobetzen joan da.

• Blog-a (bitartekoa)

Blog bat idazteko akzioa “blogging” deitzen da eta blog-a idazten duena “blogger”-a da.

Web toki bat da, zeinean sarrera ugari egin daitezke (post-ak), eta irakurleak retroelikadura bat eman diezaioke idazleari bere komentarioekin. Sarrerak kronologikoki erregistratzen dira lehenengo egindako azken sarrera ikusten delarik.

Normalean, sarrera bakoitza hitz batekin edo birekin etiketatzen da (tag-a), gero berreskuratu beharrezkotan errazago topatzeko.

“Enlazatzea” kontzeptu oso garrantzitsua da, honela berreskurapena eta blog ezberdinen arteko loturak errazago bilatzen dira. ( Permalink-aren bidez egindako enlazea ezin da aldatu eta horrela ez dugu galduko).

“Trackback edo pingback”-aren bidez blog baten sortzaileak beste baten sortzaileari bere blogean zerbait komentatu duela esango dio.

Blog baten sortzaileak Blogroll edo beste blog-en loturarako zerrenda bat egin dezake (lista de favoritos).

Adib: Eduteka-n dauden zenbait dokumentu interesgarriak dira erabilpena ikusteko.

• Wiki-ak:

Web orrialde bat edo batzuk dira, zeinetan baimena dutenak edukiak barneratu ditzaketen, hau da, modu kolektibo batean eraikitzen dena.

Hezkuntza instituzioetan hauen bidez edukiak denen artean eraiki ditzakete. Baina sortzeko kontraseña sartzeko aukera ematen du, pribazitatea mantendu nahi denean.

Eredu argiena Wikipedia izango da, lankidetza modu bezala. Hala ere, esan behar da hemen definizio hoberenak ingelesez daudela.

Normalean Wiki-etan “edizio” botoi bat egoten da sarrera berriak egiteko eta zenbait kasutan edukiak ezabatzeko ere.

Blog-ek ez bezala, Wiki-ek normalean “historial” funtzio bat dute, aurreko bertsioak aztertzeko eta baita hauek berregituratzeko.

Wiki adibideak: Wikipedia, AulaWiki21, Wikitaller, WikiColombia, WikiEconomia...

Wikiak sortzeko tokiak: WikiSpaces, Wetpoint, MediaWiki, Twiki.

• Etiketatzea eta “Bookmarking soziala”: 
   Etiketa hitz klabe bat da, geroago bilaketa errazagoa gerta dadin. 
  “Social Bookmarking”-a: erabiltzaileek Web orrialdeak antolatu eta biltegiratzeko modu bat da. Horrela interesgarriak zaizkien orrialdean gordetzen dituzte modu pribatu edo publiko batean.

Ezaugarriak:

1. zerbitzu remoto batean gorde ditzakete helbideak.
2. beste erabiltzaileekin konpartitu dezakete.
3. markatzaile hauetan etiketak jar ditzakegu (markatzaile bat baino gehiago jar daitekeelarik)

Baina etiketatzea Web orrialdeez harago doa eta Youtube, Flickr-en ere etiketak jar daitezke.

Etiketatze hauek taldekatu daitezke, etiketa hodei (tag clouds) edo etiketa taldeak (Tag sets) sortuz. Erabiltzen den aldien arabera hodei tamaina handituko da.

“Social Bookmarking”-a ahalbidetzen duten tokiak: Blinklist, Digg, Librarything, SiteBar, RawSugar...

• Folksonomy:

URL helbidea duen edozein Web orrialderen etiketatze indibidual eta askea, aurrerantzean berreskuratzeko helburuarekin.

Folksonomia: sarearen erabiltzaile askok egiten dituzten etiketatzeen ondorioz gertatzen da eta Social Bookmarking-ei esker erraztu egiten da.

Honi esker bakoitzak bere hiztegia erabil dezake gero erabilgarri egingo zaion datu base bat osatzeko eta gainera, nahi badu, beste irakasleekin partekatzeko. Gero materiala honen kontsultak egiteko orduan bere interes berdinak dituzten pertsonekin kontaktuan jartzeko aukera izango du.

• Multimedia Sharing (multimedia elkarbanatu)

Web zerbitzuetan garapen handiena izan duen alderdietako bat multimedia edukia gorde eta elkarbanatzeko zerbitzuena izango da. (Flickr, Youtube...)

Gaur egun, milioika pertsonek parte hartzen dute multimedia produktuak elkarbanatuz, beren podcast-ak sortuz, argazkiak, bideoak...

Zabalkunde hau kostu baxu eta kalitate altuko aparailu (argazki kamera...) eta zenbait Web orrialderen sorkuntzagatik, baliabideak partekatzea errazagoa egingo du.

Bestalde, multimedia bildumak gordetzea ahalbidetzen duten tokiek edozein Web edo Blog-eko edukiak ikustea ahalbidetzen dute.

Multimedia edukiak bildu eta partekatzea ahalbidetzen duten tokiak: SildeShare, GoogleDocs, Youtube, Flirck, OutPictures, SnashFish...

• Audioblogging eta Podcasting:

“Podcast”: hasieran audio grabaketei buruzkoak ziren, blogetara geroago barneratzen ziren, Audioblog-ak sortuz. Geroago, bideoak barneratu eta “Videopodcast”-ak deitu ziren.

• Grabatzaile digital bat edo antzeko aparailu baten bidez sortzen da (MP3) PC batean gero erabiltzeko. Geroago artxibo hau zerbitzarian gordetzen da eta RSS baten bidez mundu guztiari ezagutaraziko zaio.
• Erabiltzaileak RSS zerbitzura elkartzen dira eta podcast hauei buruzko informazio eguneratua jasotzen dute.

Hezkuntzan, erabiliena atzerriko hizkuntzen inguruan eman ohi da. Irakasleak podcast batzuk sor ditzake eta ikasleen artean zabaldu RSS bidez edo eskola sarearen bidez.

Ikasleek ere beren Podcast-ak sor ditzakete, esan nahi dutenaren gidoi bat osatuz bere hizkuntzan edo atzerriko hizkuntzan.

Podcast-ak bildu eta partekatzeko tokiak: Odeo, Podcast.ES, Educause, Caja de Herramientas...

• RSS eta sindikazioa:

RSS sindikazio estandar bat da, hau da, datu formato famili bat erabiltzaileei eguneratutako informazioaren berri emateko (“feed”, “Webfeed” edo “chanel”).

RSS-ak bi osagai ditu: XML kodea eta RSS irakurlea edo agregatzailea. Bigarren honen bidez, bere interesekoa den orrialdera elkartzeko aukera izango du edozein pertsonak. (“Mis favoritos” funtzioa erabiltzeko modu azkarrago bat da.

Lehenengo pausoa RSS irakurle bat aukeratzea da (beti aparailu berdinetik konektatzen bagara instalatuko dugu RSS irakurle bat).

RSS-aren funtzio nagusia da ez dela uneoro gure orrialde gustukoenak begiratzen egon beharrik aldaketak egon diren jakiteko. RSS irakurlea zuzenean konektatzen da orri horietara eta eguneraketak azaltzen dizkigu.

Sindikazioa (Syndiction): “Web edukien sindikazioa” da Web Feed-ek populazio zati bat eskura ematen dioten Web orriko zati batzuen informazioa. Baina normalean, zenbait orrialde denbora epe zehatz batzuetan kontsultatzen dituen programa informatikoa izango da.

Normalean erabilpena dahoakoa da eta ez dago aldeen arteko kontraturik.

• 2.0. Web-eko azken zerbitzu eta aplikazioak:

Azken hilabetetan ideia eta zerbitzu berri asko azaldu direla oso aipagarria da.